Rozdzielność majątkowa – rodzaje i konsekwencje rozdzielności majątkowej

Wspólność majątkowa to ustrój, który zaczyna obowiązywać z dniem zawarcia związku małżeńskiego. Jednak niektóre pary, z różnych powodów, wstępując w związek małżeński decydują się na rozdzielność majątkową. Co należy wiedzieć o rozdzielności majątkowej? Kiedy warto podpisać intercyzę, a kiedy rozdzielność majątkową może ustanowić sąd?

Rozdzielność majątkowa a wspólność majątkowa

Od dnia ślubu małżeństwo, które nie zdecydowało się podpisać intercyzy zaczyna gromadzić wspólny majątek. Oznacza to, że co do zasady wszystkie wypracowane w trakcie trwania małżeństwa dobra należą do obojga małżonków – wspólnie nimi zarządzają i mają do nich takie same prawa. Mają także możliwość wspólnego rozliczania się z podatków.

W skład majątku wspólnego nie wchodzi jednak m.in. majątek wypracowany przed ślubem, darowizny i spadki – chyba, że spadkodawca zaznaczył, że ma być inaczej. Również ruchomości i nieruchomości, które zostały nabyte po ślubie w zamian za składniki majątku osobistego nie wchodzą w składa majątku wspólnego. 

Rozdzielność majątkowa – konsekwencje zawartej umowy

Na rozdzielność majątkową najczęściej decydują się osoby, których status znacząco się różni oraz przedsiębiorcy, którzy chcą swobodnie i bez zgody współmałżonka zarządzać swoim mieniem. 

Rozdzielność majątkowa zwalnia także z odpowiedzialności w przypadku ewentualnych zadłużeń współmałżonka. Podpisanie intercyzy staje się więc zabezpieczeniem na wypadek problemów finansowych firmy jednej ze stron umowy. Jeżeli jednak intercyza została podpisana po ślubie, małżonek może odpowiadać za długi współmałżonka powstałe przed jej podpisaniem. Ponadto nawet po ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżonkowie mogą wspólnie nabywać przedmioty majątkowe – w takiej sytuacji udział we wspólnym prawie określony jest ułamkiem. 

Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków

Intercyza niekiedy poróżnia przyszłych małżonków. Dzieje się tak, gdy jedna ze stron ma duże dochody, a druga zobowiązuje się do opieki nad dziećmi, co wiąże się z wyłączeniem z życia zawodowego na rok lub dłużej. W takiej sytuacji pary mogą zdecydować się na podpisanie umowy o rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. W czasie trwania małżeństwa taka rozdzielność majątkowa niczym nie różni się od „zwykłej” intercyzy. Jednak przy ewentualnym rozwodzie strona, która miała mniejszy wkład w budowanie majątku z przyczyn obiektywnych, może ubiegać się o wyrównaniu dorobku.

Czy istnieje przymusowa rozdzielność majątkowa?

Aby podpisać intercyzę potrzebna jest zgoda obojga małżonków. Musi ona także zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Są jednak sytuacje, gdy o rozdzielności majątkowej może zadecydować sąd. Pozew może złożyć małżonek lub wierzyciel, podając ważny powód. Najczęściej takim powodem jest duża niegospodarność, nieuzasadnione unikanie budowania wspólnego majątku bądź uzależnienie od hazardu jednego z małżonków. Sąd ustanawiając rozdzielność majątkową wskazuje datę od kiedy ona obowiązuje. Innym przypadkiem powstania przymusowej rozdzielności majątkowej jest ubezwłasnowolnienie lub ogłoszenie upadłości jednego z małżonków oraz separacja.

Warto wiedzieć, że warunki intercyzy można w każdym momencie zmienić lub całkowicie zerwać umowę, wracając do wspólności majątkowej.